مدرسه علمیه الزهرا اهواز

از پيامبر اكرم(صلی الله علیه واله) روايت شده است كه فرمودند: از اولين شب جمعه در ماه رجب غافل نشويد؛ زيرا شبی است كه فرشتگان آن را «ليله الرغائب» می‌نامند. اين نام‌گذاری به اين جهت است كه هنگامی كه مقداری از شب گذشت، هيچ فرشته‌ای در آسمان‌ها و زمين نمی‌ماند مگر اين كه در كعبه و اطراف آن جمع شوند.

معنای لغوی
كلمه «رغائب» جمع «رغيبه» به معنای چيزی كه مورد رغبت و ميل است و نيز به معنای عطا و بخشش فراوان است (لسان العرب، ج‏1، ص422)‌. بنابراين معنای اول «ليله‌الرغائب» شبی است كه ميل و توجه به عبادت و بندگی در آن فراوان است و بندگان خوب و شايسته خداوند در اين شب تمايل زيادی به رفتن به درخانه خداوند و ارتباط و انس با معبود خويش دارند.

بنابر معنای دوم، «ليله الرغائب» يعنی شبی كه در آن عطاء و بخشش خداوند فراوان است و بندگان مخلص خداوند با روی آوردن به بارگاه قدس ربوبی و خاكساری در برابر عظمت حق شايسته دريافت انعام و عطا و بخشش بی‌كرانه حق می‌گردند.درباره فضيلت و ارزش و عظمت آن می‌توان دو جهت زير را بيان كرد:از اين جهت كه اصولا شب جمعه، خود دارای ويژگی و ارزش خاصی است و اعمال عبادی فراوانی در آن وارد شده و زمان عبادت و مناجات و عرض حاجات با قاضی الحاجات است.ماه رجب اولين ماه از ماه‌های حرام، ماه خدا و هنگام عبادت، دعا و استغفار است و رحمت الهی در اين ماه در حال ريزش و نزول است، به همين جهت اين ماه را «رجب الاصب» گويند، چون «صب» به معنای ريختن است. پس ليله الرغائب، شرافت و ارزش شب جمعه و ماه رجب هردو را در خود جمع نموده و ارزشی دوچندان دارد.

نقل شيخ عباس قمی راجع به اين شب
شيخ المحدثين عباس قمی در كتاب شريف مفاتيح الجنان درباره اين شب می‌‌نويسد: بدان كه شب جمعه اول ماه رجب را «ليله‌الرغائب» گويند و برای آن عملی از حضرت رسول(صلی الله علیه واله) با فضيلت بسيار واردشده كه سيدبن طاووس در «كتاب اقبال» و علامه مجلسی در اجازه «بنی زهره» آن را نقل كرده‌اند، ازجمله فضيلت‌هايی كه برای آن برشمرده‌اند، اين‌كه به سبب شرافت اين شب گناهان بسيار از كسانی كه اعمال خاصی را انجام دهند، آمرزيده می‌شود.از جمله اعمال اين شب نمازی است كه اگر شخص آن را به جا آورد، پس از مرگ هنگامی كه در قبر گذاشته شود، خداوند تبارك و تعالی ثواب نمازش را به بهترين صورت به سوی او می‌فرستد تا هم‌دم او شود و او را از تنهايی بيرون آورد.اين شخص با روی گشاده و درخشان و زبانی شيوا و فصيح به او می‌گويد: ای حبيب و دوست من! بشارت باد تو را كه از هر شدت و سختی نجات يافتی.

ميت می پرسد: تو كيستی؟ به‌خدا سوگند كه من چهره‌ای بهتر از روی تو نديده‌ام و كلامی شيرين‌تر از كلام تو نشنيده‌ام و بويی بهتر از بوی تو نبوئيده‌ام.
آن شخص می‌گويد: من ثواب آن نمازم كه در فلان شب از فلان ماه از فلان سال به جا آوردی. امشب نزد تو آمده ام تا حق تو را ادا كنم و مونس تنهايی تو باشم و وحشت را از تو بردارم و چون در صور رستاخيز دميده می‌شود، من در عرصه قيامت، سايه بر سر تو خواهم افكند. پس خوشحال باش كه هرگز خير از تو معدوم نخواهدشد (مفاتيح الجنان).

اعمال اين شب
آن گاه شيخ عباس قمی درباره چگونگی اعمال اين شب می‌نويسد: كيفيت آن چنان است كه روز پنجشنبه اول ماه رجب را روزه می‌داری و چون شب جمعه داخل شود، مابين نماز مغرب و عشا دوازده ركعت نماز می‌گذاری كه هر دو ركعت را با يك سلام تمام می‌كنی. در هر ركعت از آن نماز يك مرتبه «حمد» و سه مرتبه «انا انزلناه» و دوازده مرتبه «قل هوالله احد» می‌خوانی.

چون از نماز دو ركعتی فارغ شدی، هفتاد مرتبه «اللهم صلی علی محمدالنبی الامی و علی اله» می‌گويی و سپس به سجده می‌روی و هفتاد مرتبه «سبوح قدوس رب الملائكه و الروح» می‌گويی. پس از آن، سر از سجده برمی‌داری و هفتاد مرتبه «رب اغفر و ارحم و تجاوز عما تعلم انك انت العلی الاعظم» می گويی. پس از آن نيز دوباره به سجده می روی و هفتاد مرتبه «سبوح قدوس رب الملائكه و الروح» می گويی. آن گاه حاجت خود را می‌طلبی كه برآورده خواهد شد، ان‌شاء الله.

منبع :‌ ایکنا

شب دهم از ليالى متبركه و از آن چهار شبى است كه احياء آنها مَندُوب است و درهاى آسمان در اين شب باز است و سنّت است در آن زيارت امام حسين عليه السلام و دعاء يا دائِمَ الْفَضْلِ عَلىَ الْبَرِيَّةِ كه در شب جمعه گذشت .

روز دهم روز عيد قربان است و بسيار روز شريفى است و اعمال آن چند چيز است:

اوّل : غسل است كه در اين روز سنّت مؤ كد است و بعضى از علماء واجب دانسته اند .

دوّم : نماز عيد است به همان نحو كه در عيد فطر ذكر شد لكن در اين روز مستحب است كه افطار بعد از نماز از گوشت قربانى شود .
سوّم : خواندن دعاهائى كه وارد شده پيش از نماز عيد و بعد از آن و در اقبال ذكر شده و شايد بهترين دعاهاى اين روز دعاى چهل و هشتم صحيفه كامله باشد كه اوّل آن اَللّهُمَّ هذا يَوْمٌ مُبارَكٌ است پس آن را بخواند و دعاى چهل و ششم يا مَنْ يَرْحَمُ مَنْ لا يَرْحَمُهُ الْعِبادُ را نيز بخواند .

چهارم : خواندن دعاى ندبه است.

پنجم : قربانى است كه سنّت مؤ كّد است .

ششم : خواندن تكبيرات است براى كسى كه در منى باشد عقيب پانزده نماز كه اوّلش نماز ظهر روز عيد است و آخرش نماز صبح روز سيزدهم و كسانى كه در ساير شهرها هستند بخوانند عقيب ده نماز از ظهر روز عيد تا صبح دوازدهم و تكبيرات موافق روايت صحيح در كافى اين است :
اللّهُ اَكْبَرُ اللّهُ اَكْبَرُ لا اِلهَ اِلا اللّهُ وَاللّهُ اَكْبَرُاللّهُ اَكْبَرُاللّهُ اَكْبَرُ ولِلّهِ الْحَمْدُ اللّهُ
خدا بزرگتر از توصيف است …. معبودى جز خدا نيست و خدا بزرگتر است … و ستايش خاص خدا است
اَكْبَرُ عَلى ما هَدانا اَللّهُ اَكْبَرُ عَلى ما رَزَقَنا مِنْ بَهيمَةِ الاْنْعامِ
خدا بزرگتر است بر آنچه ما را راهنمائى كرد خدا بزرگتر است بر آنچه روزى ما كرد از چهارپايان انعام (شتر و گاو و گوسفند)
وَالْحَمْدُلِلّهِ عَلى ما اَبْلانا
و ستايش خاص خدا است براى آنكه آزمود ما را
و مستحب است تكرار اين تكبيرات عقب نمازها به قدر امكان و خواندن بعد از نوافل